پایان کار کردان در روز تاریخی مجلس

عکس: دنیای اقتصاد - حمید جانی‌پور.

کردان دیگر وزیر کشور نیست
پایان تلخ
 مرجان توحیدی
علی کردان، جنجالی‌ترین وزیر احمدی‌‌نژاد با رای عدم‌اعتماد مجلس از کابینه رفت تا دهمین تغییر دولت نهم را به نام خود ثبت کند و زنگ‌های خطر را برای از اکثریت افتادن دولت به صدا درآورد. از همین رو بود که بلافاصله علی لاریجانی در پایان جلسه استیضاح، به دولت و مجلس توصیه کرد از این پس ملاحظه بیشتری داشته باشند. چراکه کابینه لب مرز است و به گفته او یک تغییر دیگر کافی است تا اصل 136 قانون اساسی مصداق پیدا کند.
طبق اصل 136 اگر نیمی از وزرای کابینه تغییر کنند آن گاه رییس‌جمهور موظف خواهد بود برای تمام کابینه‌اش از مجلس درخواست رای اعتماد دوباره کند. تاکنون ده وزیر از مجموع 21 وزیر کابینه عوض شده‌اند. یک وزیر فوت شده است، هشت وزیر از سوی احمدی‌نژاد برکنار شده‌اند و دیروز هم در مجلس دهمین وزیر را با ابزار استیضاح از کار برکنار کردند. به این ترتیب دولت تا اجرایی شدن اصل 136 قانون اساسی یک گام فاصله دارد و به همین دلیل با توصیه لاریجانی ممکن است از این پس حاشیه امنی را برای دیگر وزرایی که زیر تیغ استیضاح هستند، چون وزیر جهاد کشاورزی ایجاد کند، هر چند بنا به گفته لاریجانی لب مرزی شدن دولت باعث نمی‌شود که دست دولت و مجلس برای تغییرات بسته بماند.
این توصیه لاریجانی در پس دهمین تغییر دولت نهم در حالی مطرح شد که علی کردان صبح دیروز سه‌شنبه و این بار بدون همراهی هیچ یک از اعضای کابینه و حتی رییس‌جمهور به امید تکرار سه‌شنبه‌ای از جنس 15 مرداد 87 به بهارستان آمد تا بتواند با دفاعیات احساسی خود که نمایندگان از آن به عنوان «مظلوم‌نمایی» یاد می‌کردند حضور خود را از سه‌شنبه 14 آبان تا پایان عمر دولت نهم تضمین کند. اما فضای مجلس در صبح روز گذشته و تنها ماندن کردان در بین 255 نماینده حاضر در صحن علنی مجلس حکایت دیگری داشت و نمایندگان عزم خود را جزم کرده بودند تا رای اعتمادی را که سه ماه قبل و به گفته خود به دلیل روشن نبودن زوایای مختلف ابهام‌هایی در مطروحه علیه کردان به وی داده بودند پس بگیرند تا به گفته رییس مجلس نشان دهند مجلس هر کجا کژی و ناراحتی می‌بیند در صدد اصلاح آن برمی‌آید. هرچند کردان یک دست سفیدپوش روز گذشته که این بار فقط دانشجو (معاون سیاسی وزارت کشور) و موسی‌پور (معاون امور پارلمانی وزارت) او را برای پاسخگویی به مخالفان در جلسه استیضاح مشایعت کرده بودند باز هم با اعتماد به نفسی کامل در صندلی خود جای گرفته بود و مانیتورهای صحن علنی هم تصویری از وی را نشان دادند که با لبخندی معنادار دانه‌های تسبیح در دستش را می‌انداخت.
اما جلسه استیضاح با توضیحات علی لاریجانی مبنی بر این‌که این استیضاح مبنای قانونی دارد و طبق اصل 89 قانون اساسی هیچ اشکال قانونی به این استیضاح نمی‌بینیم، آغاز شد و به نوعی به سخنان اخیر احمدی‌نژاد مبنی بر قانونی ندانستن استیضاح پاسخ داد. هرچند بعد از این توضیحات هم مجلس وارد فضای انتقادی نسبت به اظهارات احمدی‌نژاد و عدم حضور وی در جلسه استیضاح شد، به‌طوری که چند تن از نمایندگان نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و در تذکرات شفاهی تاکید کردند که رییس‌جمهوری حق تعیین تکلیف برای مجلس را ندارد و می‌بایستی در جلسه استیضاح حضور پیدا کند.
با قطع شدن تذکرات شفاهی به درخواست لاریجانی و ایراد نطق‌های پیش از دستور که بی‌ارتباط با جلسه استیضاح هم نبودند، جلسه علنی وارد تنها دستور خود شد و چهره‌های نام‌آشنایی چون علی مطهری برای موافقت با استیضاح وزیر کشور پشت تریبون قرار گرفتند که نمایندگان در دسته‌های چهار، پنج نفری با یکدیگر مشغول مذاکره بودند و دیگر چهره‌های امضاکننده استیضاح هم در کنار صندلی احمد توکلی و گرد او جمع شده بودند. همچنین همراهی مرتضی آقاتهرانی از نمایندگان حامی دولت در کنار احمد توکلی که چون اولین جلسه رای اعتماد تصمیم گرفته بود راه رفتن در کنار صحن را به نشستن بر صندلی خود ترجیح دهد، حاکی از آن بود که نمایندگان حامی دولت هم به غیر از مطهری در این ماجرا به دنبال حفظ شان و جایگاه مجلس هستند، به ویژه آن که رییس‌جمهور هم به درخواست آنها جهت استعفا یا عزل کردان بی‌اعتنایی کرده بود.
در کنار این همراهی رایحه خوشی‌ها با ایثارگرانی‌های مجلس، البته تلاش اقلیت به ویژه محمدرضا تابش دبیر این فراکسیون در صحن و صحبت‌هایش با سران اصول‌گرا چون باهنر و حداد‌عادل نشان می‌داد که طیف‌های مختلف مجلس در قبال مساله استیضاح کردان که بیژن نوباوه از آن به عنوان «اعاده حیثیت نظام» یاد می‌کرد، به نوعی به اجماع نظر رسیده است. این صحبت‌ها و رایزنی‌های چند نفره و تجمع ناطقان جلسه استیضاح حول صندلی‌هایی که ایثارگرانی‌هایی چون فدایی و توکلی به آن نشسته بودند و مشغول صحبت با یکدیگر بودند تا زمانی تداوم داشت که مطهری سخنان خود را آغاز کرد. هر چند که اظهارات مطهری و دیگر موافقان استیضاح چون محمد ابراهیم نکونام، احمدرضا دستغیب، محمدقسیم عثمانی، داریوش قنبری و کرمی‌راد بیشتر حول مباحثی بود که در طول این سه ماه گریبان وزیر کشور را گرفته بود و بیشتر تکرار مکرراتی بود که این‌بار با ارائه سند و مدرک شکلی مستند به خود گرفته بود و به گفته مطهری اگر نمایندگان تا پیش از این نسبت به این موضوعات و ابهامات تردید داشتند، این مسائل امروز به یقین تبدیل شده است. تاکید بر جعلی‌بودن مدرک دکترای افتخاری کردان از دانشگاه آکسفورد، نداشتن مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس، گرفتن حقوق به استناد این مدارک یک بخش صحبت‌های موافقان استیضاح بود که البته همان سه محور استیضاح را هم شامل می‌شد.
بخش دیگر این اظهارات به عدم صداقت و خلاف واقع‌گویی کردان و اغوای نمایندگان توسط وی در اولین جلسه علنی با اشاره به این جمله از وزیر کشور که «کپی مدرک دکترا را به هیات‌رییسه دادم و اگر می‌دانستم تردیدی هم درباره مدرک فوق‌لیسانس وجود دارد، آن را هم همراه می‌آوردم» همچنین تبعات ابقا و نتایج رفتن وی از وزارت کشور برای نظام و افکار عمومی بخش دیگر اظهارات موافقان را در جلسه دیروز تشکیل می‌داد. چه مطهری هم با نقل خاطره‌ای از پدرش با این مضمون که «تنها 10 روز پس از پیروزی انقلاب یکی از روسای کمیته وارد خانه‌ای شده یا دزدی یا تجاوز به عنف کرده بود، پدرم تاکید کرد که این فرد به نام مسوولیتی که در کمیته دارد باید محاکمه شود» خاطر نشان کرد که با مسوولان باید این گونه برخورد شود و تا به امروز هم نسبت به این مساله مسامحه کردیم که روزگارمان به اینجا رسیده است و به جای برخورد با مسوولان متخلف، عیب پوشی کردیم به بهانه حفظ نظام.
مطهری در عین حال در اظهاراتش از نگاه دولت به نمایندگان مجلس مبنی بر این که آنها معتقدند نمایندگان استقلال رای ندارند و با یک قول سفر امضا پس می‌گیرند انتقاد کرد و در پی این انتقاد هم فلاحت‌پیشه در تذکری خواستار اعلام نام این مقام دولتی از سوی مطهری شد که لاریجانی هیچ پاسخی به تذکر فلاحت‌پیشه نداد.
همچنین در کنار رایزنی حسین فلاحیان و محمد حسین موسی‌پور (معاون حقوقی، پارلمانی رییس‌جمهور) و اعلام نتیجه آن از سوی فلاحیان به توکلی که به نوعی بدون آن که دخالتی در این ماجرا داشته باشد، گویی کارگردان و صحنه گردان این استیضاح شده بود، یکی دیگر از نمایندگان مجلس رضا حسینی هم نسبت به تداوم «لابی»‌ها از سوی همراهان کردان در جلسه علنی تذکر داد و گفت که یکی از همراهان وزیر به من گفته است که فرض کنید کردان رای نیاورد، نفر بعدی که بیاید مجبور هستید به او رای بدهید و از او حرف شنوی داشته باشید.
این نماینده این حرف را به نوعی تطمیع نمایندگان دانست و نسبت به آن به لاریجانی تذکر داد. همچنین دیگر نماینده موافق استیضاح روح‌الله جانی عباسپور هم در نطق خود به ارائه مدارکی پرداخت که کردان براساس ارائه مدرک دکترا و لیسانس خود حقوق دریافت کرده است. علاوه بر این به گفته موافقان استیضاح با عدم رای اعتماد مجلس به کردان، استقلال و شان مجلس احیا شده، شخص صادقی در وزارت مهم کشور قرار می‌گیرد و دلسوزان نظام نشان داده‌‌اند که بر سر مصالح مردم و نظام با هیچ کسی رو دربایستی ندارند.
داریوش قنبری، عضو اقلیت امضا کننده استیضاح هم مساله کردان را مساله یک فرد خاص ندانست، بلکه آن را مقابله با تفکری ماکیاولیستی و فریب‌کارانه و ریاکارانه دانست و با اشاره تلویحی به تسبیحی که در دست کردان می‌چرخید، گفت که این موضوع مقابله با تفکری است که در ظاهر لباس دین بر تن دارد و تسبیح می‌چرخاند و در باطن اعتقادی به آن ندارد. به گفته این عضو اقلیت اولین پیامد وزیری که با مدرک جعلی کار می‌کند، انتخابات و تقلب در آن است و چگونه می‌توان به وزیری اعتماد کرد که خود فریب خورده است و این مساله شان نظارتی مجلس را زیر سوال می‌برد.
مهارت کردان در مجلس
پس از پایان این سخنان اما کردان به آرامی پشت تریبون قرار گفت و با ادای شهادتین خود و ابراز ارادتش به شهید مطهری و شهید دستغیب، شهدایی که فرزندان آنها علیه کردان در جلسه استیضاح سخنرانی کردند، نطق مفصلی ایراد کرد و به معترضانش پاسخ داد.(متن نطق کردان را در ستون سمت راست بخوانید.)
علی کردان پس از خاتمه اظهاراتش و تاکید بر این که هر تصمیمی از سوی نمایندگان برایش شیرین است، صحن علنی مجلس را پس از مجوز لاریجانی برای خروجش با خداحافظی از چند تن از نمایندگان مجلس بدون آنکه منتظر شمارش آرا باشد با لبخند ترک کرد. نمایندگان اما در نهایت به نام دفاع از حیثیت و شان مجلس اصول‌گرا رای اعتمادی را که در یک سه‌شنبه به کردان داده بودند در سه‌شنبه‌ای دیگر از او پس گرفتند و از مجموع 255 نماینده مجلس 188 نفر به او رای عدم‌اعتماد دادند. به این ترتیب لاریجانی با اعلام نتایج شمارش آرای مخفی که در گلدان ریخته شده بود، گفت که کردان دیگر وزیر کشور نیست.

هزینه‌های زیادی پرداخت کردیم
متن زیر نطق بیژن نوباوه نماینده تهران علیه علی کردان است که در جلسه دیروز بیان کرد:
نمایندگان در جریان همه مسائل مطرح شده هستند، آنچه باید گفته شود، گفته شد؛ برخی مسائلی که کردان مطرح کرد، خارج از حیطه مجلس و نظام بود و من از این حیث برخی موارد را مورد سوال قرار می‌دهم.
رییس‌جمهور و دولت را پاک و مقتدر و در خط امام می‌دانم و نمی‌خواستیم کوچکترین لکه‌ای بر دامن این دولت بیفتد، استیضاح کردان نه فقط استیضاح یک فرد، بلکه استیضاح وزیر کشور جمهوری اسلامی است. وی با اشاره به آمار هجمه‌های صورت گرفته در سایت‌های خارجی گفت: بیش از 204 هزار سایت اینترنتی تنها 450 صفحه مطلب در خصوص موضوع استیضاح و مدرک جعلی کردان منتشر کرده‌اند، بنابراین موضوع استیضاح اعاده حیثیت از نظام مقدس اسلامی است. آقای کردان به درستی اشاره کرد، آنچه که نظام ما را حفظ کرده است، اعتماد مردم به این نظام است. غرب از توپ و تانک ما نمی‌ترسد، بلکه از ایمان و حرکت مردم و امثال حسین فهمیده‌ها می‌ترسد، ولی اعتماد مردم به نظام با حرکتی که اتفاق افتاد، زیر سوال رفت، در همین نظام سلطه که شما اسم آن را آوردید، بعد از تجاوز به عنف، ‌دروغ بالاترین گناه است. آقای کردان، ما نیز زن و بچه داریم و اگر خطا کنیم زن و بچه ما نیز مورد اهانت قرار می‌گیرد، چرا با احساسات مردم بازی می‌کنید، امروز با احساسات 70میلیون نفر بازی کردید. خدایا! من عذر می‌خواهم که می‌خواهم یک جمله‌ای بگویم و تردید دارم که آیا بگویم یا نگویم، ولی به هر حال استغفار می‌کنم و می‌گویم آقای کردان! با عرض معذرت، شما هنوز در اظهاراتتان دروغ می‌گویید، شما هنوز از مدرک تقلبی دکترا صحبت می‌کنید. براساس این مدرک از 1/2/81 تاکنون افزایش حقوق داشته‌اید و دلیل آن نیز ارائه مدرک دکترا است. می‌گویید از وزارت نفت حقوقی دریافت نکرده‌ام، خب حق دارید، چرا که از سایر دستگاه‌ها که در آنها خدمت می‌کردید، حقوق بیشتری می‌گرفتید، آخرین مدرک از شما در صدا و سیما فوق دیپلم و دانشسرای ساری است، شما لیسانس و فوق لیسانس هم ندارید، آیا احراز شرایط علمی شما در مراکزی که شما در آنها خدمت کرده‌اید انجام شده است؟ گفتید از من تقاضا شده در حالی که نامه رسمی از دانشگاه آزاد بوده که شما از آنان تقاضا کرده‌اید و گفته‌اید دارای دانش‌نامه حقوقی هستید و علاقه‌مندید در یکی از دانشکده‌های دانشگاه تدریس کنید. شما در این جامعه دروغ گفتید، همین جا از ملت عذرخواهی می‌کردید، به والله بخشی از آبرویتان بر می‌گشت. شما صحبت از شهید بهشتی می‌کنید و خود را با او مقایسه می‌کنید. آیا می‌دانید شهید بهشتی کیست؟ مگر ایشان نگفت بهشت را به بها می‌دهند نه به بهانه، شما هیچ مطلبی برای گفتن ندارید، ولی بیشترین ادعا را دارید. جانبازان هنوز بعد از سال‌ها از اتمام جنگ شرم‌شان می‌آید که آثار برجا مانده از دفاع مقدس را نشان دهند. به هر حال کوچکترین حرکت سیاسی در استیضاح کردان صورت نگرفته است و اقلیت مجلس هم به میدان آمد، اقلیت مجلس اقلیت ایمانی نیست که به بی‌اخلاقی رای دهد.
نزدیک‌ترین فرد به شما هستم و لااقل ده سال با شما کار کردم و همه سخنان شما را آنالیز شده در جلویم دارم، شما در یک مورد گفته‌اید که کاری می‌کنید مردم به نظام نزدیک شوند. حال بگویید آیا اعمال شما موجب پیوستگی مردم با نظام شده است یا ایجاد گسست. خواهشم از شما این است به عنوان یک بچه مسلمان بلند شده و استعفا دهید، هنوز فرصت دارید این ارزش را برای خود حفظ کنید و اگر استعفا بدهید بخشی از آبروی خود را می‌خرید.